Aşure

14 Kasım

Dünyanın dört bir yanında yapılan, tüm kültür ve dinlerinde –kutsal veya çok tanrılı- geçmişten geleceğe uzanan bir yemeği: Aşure.
Arkeologlar, tabletlere baktığında: Haşlanmış buğday, burçak, hurma ve kuru üzümden oluşan bir yemeği okudu. Yani, ilk aşure tarifi.
İnsanoğlu ister İskoçya’da ister Çin’de yaşasın; bana göre aşureyi: Hz. Adem’i anmak için yapıyor.
kil tablet
Kil Tablet





Aşurenin ana malzemesi: Buğdaydır.
Hz. Adem’e yeryüzüne indiğinde nimet olarak verildi. Buğdayı eken ve ekmek yapandır. Nazan Bekiroğlu, Lâ Kelimeler kitabında yaşananı çok güzel anlatır.
Bu dünyanın özetini çıkarmak için tek bir kelime isteseler Adem’den: Buğday, derdi. Çünkü dünyanın bir buğday tarlası üzerinden esen geçen rüzgâr kadar hükmü vardı.
Ve Adem buğdaya ama buğday da Adem’e muhtaçtı…
Lâ Kelimeler Kitabı
Her kültür de buğday bereket sembolüdür.
İngiltere ve Çin’de yılbaşı gecesi veya sabahında yenilirmiş. Bence, Hz. Adem’in dünyaya indirilişini simgeleyen ritüeldir.
asure kaynatan dervis
Aşure Kaynatan Derviş

Bizde, Muharrem ayının onuncu günü kazanlar kaynar. Hz. Adem’in dünyaya indirilişi, Hz. Nuh’un tufandan kurtuluşu gibi önemli zamanların anılmasıdır.
Osmanlı’ya baktığımızda; üç farklı pişirilme usulü var:
Aşure
Süzme Aşure
Sütlü Aşure
Aşure: Annelerimizin yaptığı yemektir. Eskiden, bakla ve hurma da konurmuş.
amasya bayezid kulliyesi
Amasya Bayezid Külliyesi

Süzme Aşure:
Sarayda yemek listesinde adı geçiyor. Haşlanmış buğdayın helmesi alınır meyve ve kuruyemişle tekrardan pişirilir. Kuru üzüm, şeker, badem, fıstık ve tarçın ana malzemedir. İçine misk ve gül suyu eklenirmiş.
Misk ve gül suyu eklemenin anlamı: Hz. Peygamber’e salât ve selamdır. Onun şefaat ve şifasının nimet üstüne yansımasıdır.
Sütlü Aşure:
Süt ve pirinç sübyesi ile dövülmüş kabuksuz badem karışımından yapılmış. Düşünceme göre, glüten intolerans rahatsızlığı olup aşure seven saray halkı için pişiyordu.
Aşure yapımı bir törendir. Sabahın erken saatinde kalkılır. Abdestle kazanların başında malzeme haşlanırken; Yasin ve Mülk sureleri okunur. Geçmişlerin ruhuna bağışlanıp dilekler tutulur. Vav harfi şeklinde kepçe en az dört kere çevrilir. Kapağında biriken su atılmaz; gözlere şifa niyetiyle sürülür. İlk büyük tas evde bırakılır. Geri kalan aşure de konu komşuya dağıtılır.
Ev sahibi, aşureye kaşığını daldırdığında bakla bulursa “bereket” sayarmış. Bu baklayı para kesesine saklarmış.
asure hazirliklarimiz
Aşure Hazırlıklarımız

Biz de aşureyi kız kardeşim de yaptık. Patron hasta olduğundan yapım aşamaları çok fotoğraflayamadık.
Bizim tarifimiz de:
2,5 Su Bardağı Buğday
1 Çay Bardağı Fasulye
1 Çay Bardağı Nohut
2 Tane Elma
1 Tane Ayva
1 Salkım Taze Üzüm
2 Yemek Kaşığı Kuru Üzüm
2 Tane Nar
3 Tane Erik
2 Yemek Kaşığı Kuş Üzümü
5-6 Tane Karanfil
2 Yemek Kaşığı Kabuğu Çıkarılmış Badem
2 Yemek Kaşığı Kabuğu Çıkarılmış Yer Fıstığı
1 Portakalın Kabuğu
Buğday, nohut ve fasulye haşlandı. İçine meyveler atılıp şekerle kaynatıldı. Kabukları soyulmuş fıstık, badem, karanfil ve kuş üzümü biz az zencefil de ekledik. Patron hastaydı. Bir an önce ayağa kaldırmalıydım. Dualarımızla aşureyi pişirdik. Çiçek gibi süsledik. Patron bir kâsesini kalpli yaptı. Artık mesaj 
kimeyse? 


kalpli asure
Kalpli Aşure

Son söz:
Aşure yapanların niyet ve dualarını; Allah kabul etsin. Aşure yiyenlere de afiyetle şifa olsun. Herkese sevgilerimle.



BENZER YAZILAR

22 yorum

  1. Ohhh mis gece gece nasıl canım çekti ellerine sağlık. ..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Afiyet olsun. Benim bile canım çekti. Teşekkürler. :)

      Sil
  2. Olsa da yesek, ellerinize sağlık :)

    YanıtlaSil
  3. yine ne güzel anlatmışsın.bilmediğim bir çok şey varmış.teşekkürler perim hem tarif hem bilgiler için.ve Allah kabul etsin canım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de araştırdığımda; aşurenin dünya yemeği olduğunu görünce şaşırdım. Farklı usulleri olsa da evrensel bir değer. Amin. Hep beraber.

      Sil
  4. Biz evdekileri bitirdik. :)
    Aşure günü çok önemli olaylar olmuştur. 10 yakın.
    Adem'le ilgili olarak Hz. Adem'in tövbesi kabul edilmiştir.
    Eğer dikkatinizi çektiyse Caveriler'di yanlış hatırlamıyorsam Hz. Hüseyin'in şehit edilişi için yollara döküldüler. Bayanlara ellerini zincirledi, erkekler ellerini bağırlarına vurdular. Ve erkekler son olarak Hz. Hüseyin öldürülürken kan akıtıldığı için o duyguyu hissetmek adına kan bağışında bulundular ve bunu aşure günü yaptılar.
    Çok uzun yazmışım, selametle kalın. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sen de canım. Evet, Caferiler. Orada, anlayamadığım bir durum olduğu için yanlış anlaşılmamak için yazmadım.
      Aslında, aşure: Var oluş hikayesidir.
      Tüm dünyada ki değerini belirtmek için aşureyi anlatmak istedim. Eski metinlerdeki tarif, doğrusu beni heyecanlandırdı.Ne demek? Sevgilerimle.

      Sil
  5. Alevi inancında Muharrem ayı kutsaldır. Muharrem Ayı Kerbela'da öldürülen Hz.Hüseyin için yas ayıdır. Tutulan yas orucundan sonra Aşure pişirilir. Güzel bir paylaşım olmuş, kalemine sağlık. Buğdayın insanoğlu için ne kadar değerli bir nimet olduğunu anlatmışsın.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim, Nermin'ciğim. Evet, Buğday ve Hz.Adem'in özellikle anılması beni çok etkiledi. Sevgilerimle.

      Sil
  6. Geçen hafta bir komşumuz aşure getirdi, harika bir lezzet cidden. Epey zahmetli olduğundan bahsetti, umarım bir gün ben de yapabilirim:) Harika bir yazı olmuş Safiyecim elinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Yulia, bu miktarların 1/4ünü kullanırsan 2 kişilik aşure rahat pişirirsin. Belki biraz daha fazla.:) Buzdolabında kavanoz içinde saklarsan 1 haftaya kadar lezzeti de bozulmuyor. Sevgilerimle.

      Sil
  7. bulduğum her yerde bayılasıya kadar aşure yiyom yaaa :)

    YanıtlaSil
  8. emeğinize sağlık , AŞure kendim hiç yapmasam da severek yediğim bir tat ...

    YanıtlaSil
  9. Aşurenin tarihi ve detayları çok güzel. Size özgü tarifi de.
    ayva ve taze üzüm katıldığını ilk kez duydum. Yakışır elbet..
    Ellerinize sağlık. Dualarınızın kabul olması dileğiyle..

    Bir bilgi de ben ekleyeyim:
    aşure'nin İngilizcesi Nuh's pudding..
    Nuh'un gemisine doldurulan erzaklarla da yapıldığı için adını öyle koymuşlar..

    YanıtlaSil
  10. Çok severim aşureyi. Hiç denemedim ama bizimkiler enfes yapıyor. Ellerine sağlık Safiyecim :)

    YanıtlaSil
  11. Ne güzel anlatmışsın zevkle okudum:))

    YanıtlaSil
  12. Merhabaa
    Bir yazının bu kadar süre sonra bile yorum alması ! Ne güzel..
    Aşure benim için çok anlam ifade eden bir sembol aslında.Aşurenin bana söyledikleriniz kaleme almıştım bir tarihte.
    Eh üç ay kadar kaldı işte,o mis kokulu aşurelere kaselerine kavuşmaya.

    YanıtlaSil
  13. Canım çekti olsada yesek :)

    YanıtlaSil
  14. ay aşureyi çok severim özellikle en narlısından :)

    YanıtlaSil
  15. Şimdilerde aşure'de bile hile var.. Aşure istiyorum diyorsunuz bir şey geliyor önünüze Allah günah yazmasın!! İçi tamamen fasulye ve nohut dolu üstüne de biraz nar, fındık serpmişler aşure diye satıyorlar.. 4 malzemeyle aşure yapıyor adamlar. En güzel aşure evde yapılan aşure.. İnanın bu geleneksel yemek bir kenara dışarıda ne kadar sağlıksız ve pis pişirdiklerini görseniz elinize kaşık almazsınız.. Kimseye dışarıdan hiç bir şey yemeyi tavsiye etmiyorum.

    YanıtlaSil
  16. Aşure hakkında ne kadar da çok bilmediğim şey varmış dedim yazınızı okurken. Demek Hazreti Adem'i anmak için yapıyorlar. Ayrıca yılbaşı sabahı İngiltere ve Çin'de buğday yendiğini de ilk kez duydum. Tabii aşurenin bu kadar farklı çeşidi olduğunu da öğrenmiş oldum sayenizde. Siz de çok güzel yapmışsınızdır eminim. Ellerinize sağlık. Teşekkürler bu güzel bilgiler için. :)

    YanıtlaSil