Bahçeperim - Çay Bilgesi...

Osmanlı'nın son döneminde doğup 1.Dünya ve Kurtuluş savaşlarını yaşamış; Cumhuriyeti sevinçle karşılayan Türk ressamıdır.

Kimden söz ediyorum: Hoca Ali Rıza.

Türk resminde "izlenimcilik" akımının öncüsüdür.

Arkas Sanat Merkezi, Hoca Ali Rıza'nın resimlerinden güzel bir sergi hazırlamış.

Hoca Ali Rıza Sergisi

Ali Rıza Hocanın Kendini Anlatışı

Sizi, resimler üzerinden eski zamanlara götürmek istiyorum. Ara sıra Hoca'nın ve çevresinin sözleri  eşlik edecek.

Mehtaba Karşı Sohbet

İstanbul sokaklarını, evlerinin yalnızlığını kimi zaman çiçeklerle renklendirdi. Savaş yıllarında, her evin bir gideni vardır. Döneceğini bilemedikleri... Simitçinin sesini duyabiliyor musunuz? Sokaklarda bir köşede ayak üstü "Ne olacak bu memleketin hali?" sohbetlerine ortak oluyoruz.

Hoca Ali Rıza İç Mekan Ve Desen Çalışmaları

Sokaktan Simitçi Geçerken

İç mekan resimlerinde sizi bir sıcaklık sarıyor. Eprimiş halılara rağmen sobanın üstündeki ibrik, vazodaki çiçekler; size "beklendiğiniz" duygusunu veriyor.

Hoca, ayrıntılara düşkün. İlginç şeyler fark ediyorsunuz.

Soba Ve Mangal Üstünde Yemek

Mangal üstünde pişen yemeğe baktığımda, iki şey aklıma geliyor. 

Kadın olmak; o zaman çetin işmiş. Bir yerini yakmadan, ateşi söndürmeden yemek pişirmek marifetti.

Piknik tüpünün prototipi değil mi?

Bu resimdeki: Modüler soba. Sergiye gelen bir ziyaretçi bayan söyledi. Eski köşklerde bulunurmuş. 

Hoca Ali Rızanın Otoportresi

Savaş zamanı kendi resmini aynaya bakarak çizmiş. Bu oto portreden: "Osmanlı insanının ne kadar umutsuz." olduğunu anlıyoruz. 

Kim bilir, mağara resimlerini; belki de o zaman yaptı. "Her karanlık gecenin sabahı aydınlıktır" cümlesini kendi kendine  söylüyordu. 

Hoca Ali Rıza Mağara Resmi 1

Hoca, Askeri okulda eğitim gormüş; öğretmenlik de yapmıştı. Öğrenciler için hazırladığı taslak albümünün afişi, resim atölyesi ile diğer hocaların fotoğraflarını izliyoruz. Birbirimizi selamlıyoruz. Savaşa ve yokluğa rağmen inancı hissediyoruz. 

Albüm -Resim Atölyesi Ve Arkadaşları

Bu arada, Hoca Ali Rıza'da çaycı. Nereden mi biliyorum? Buyurun, kara kalem çizdiği çay ocağı. Yukarıdaki fotoğrafta sağ alt kadrajda ki çay ocağı. 

Kayalık Üstündeki Çaycı

Bir çok resminde çayhaneleri işlemiş. Burada, "Biz her gece Heybeli'de mehtaba çıkardık." şarkısını söylememiş mi? 

Kayalık üzerinde çevrilmiş yer; çayhane değil mi? Çaycı, yorgun beyefendiye ne ikram ediyor?

Mehtaba Çıkmak

Deniz kenarında karşılıklı konuştuğu kişi Paşa'mıdır? İtalya'ya resim kariyerinde daha farklı bir noktaya taşımak için gidecekti. Kolera salgını ile savaş da patlak verince; bu hayalini unutmak zorunda kaldı.

Karşılaşma

Bayrak işleyen ustayı izlemek çok duygusaldı. "Şehit hakkı için." dercesine nasıl itina ile işliyor.

Bayrak İşleme Hoca Ali Rıza

Boğaza bakan bir tepede dervişle dertleşiyor. Derviş neyi üflüyor, gece sırları örtüyor. 

Dertleşme Hoca Ali Rıza

Köy resimlerinin; çocukluk zamanına ait diye düşünüyorum. Renkler daha canlı, insanlar meşgalede. Hasat kaldırmanın mutluluğu... Çocuklar dersi kırdıkları için neşeli. Malum, hocanın kızılcık sopası var.

Köy Meydanı Hoca Ali Rıza

Koyunlarını otlatan çoban, arkadaşına heyecanla: Büyük bir asker olup vatanını, milletini koruyacağını anlatıyor.

Koyunları Otlatan Çoban

Tablolarında, kendi yaşadığı dönemin mütevaziliğini ve geleceğe umudunu hissettirmiş. 

Boğaz Ve Mehtap

Ağaç üstü sedirde toplanan sohbet grubunun cümlelerini duyuyor musunuz? Savaşın ne zaman biteceği? Cepheden haberler. Günlük kaygılar... Elbette, cümlenin sonu: "Allah büyük, bu da geçer ya Hû!" diyerek bitiyordu. 

Serginin belki de en büyük tablosuydu: İftar sofrası. Kocaman somun ekmek, bir tas çorba, az zeytin, reçel ve peynir. Beni derinden sarsıyor. Yokluğun sessizliği... 

İftar Sofrası Hoca Ali Rıza

Şimdi, bir çok şeyi nasıl kolay israf ediyoruz. Eşyalardan duygulara kadar...

Hocanın koridorda size bakan gözleri: "Hoş geldiniz. Sizi bekliyordum." diyor.

Hoca Ali Rıza

Hoca, yaşama veda ettiğinde 5000'in üzerinde desen ve kroki çizmişti. Kalbini ve gözlerini ülkesinin güzelliklerine açtı. 

Ali Rıza Hoca'dan, en son ders:

"Başınıza ne gelirse gelsin. Tutkunuza sahip çıkın." oluyor. 

Kendi adıma: Arkas Sanat Merkezi'ne teşekkür ederim. Türk resim sanatının değerli hocasını ve eserlerini bize hatırlattı. 
Umarım, İzmir ve yakın çevresinde yaşayanlar bu sergiyi gezer. 28.12.2014 tarihine kadar ziyaretçilere kapılarını açıyor.
Hepimizin, Cumhuriyet Bayramı Kutlu Olsun.
Not: Fotoğrafların yarısını bile yayına koyamadım. Fotoğraflar bana aittir. Resimlerin isimleri farklı olabilir. Ben de uyandırdığı his ve izlenimden adlandırmaları yaptım.