Topalak Bir Şenlik Yemeği

11 Ocak

Hafta sonu geldi. Bir arada vakit geçirme zamanı... Büyük aileye sahipseniz belki de güzel bir pazar kahvaltısı düzenlersiniz. Çoluk çocuk, anne -baba, dede- nine, teyze, dayı, amca cümbür cemaat ne şenlik! 
Bir ara, Uşak'a gittiğimi biliyorsunuz. Teyzemlerde kaldığımdan, çocukken düğünde yediğim: "Topalak" yapmasını istedim.

topalak tabakta
Topalak Tabakta


Topalak, Uşak Eşme'nin düğün yemeğidir. Tekerlemesi de vardır: Eşmedir dedikleri; topalaktır yedikleri.
Teyzem de hiç kırmadı. Beraber, hem Topalak yaptık; hem de sohbet ettik. Tarifi teyzemin ağzından anlatıyorum. Ortalama on kişiliktir.
Topalak: 4-5 baş soğan, 2 su bardağı bulgur, 1 çay bardağı erik ekşisi, ince kuru biber, göz kararı un, salça, az çörek otu, tuz, karabiber.
İncecik kıyılmış soğanları, salça ile bulguru kavurarak erik ekşisiyle yarı pişireceksiniz.
teyzem ve ben
Teyzem Ve Ben
topalak hazirlanisi
Topalak Hazırlanışı
Topalak'ın hikayesine de başlayalım. Evvelden her yere kolay erişilmez elde para olmayınca da alınamazmış.

Köyün birinde; fakir gençlerden biri düğün kuracakmış. Annesi ile genci telaş sarar: "Misafirlere, ne ikram edeceklerdir?" Köyün, bilge bir teyzesi vardır. Onların ne yaptığına bakmaya gelmiştir. Ana oğul üzülürmüş. Teyze: 'Sevineceğinize ne diye üzülüyorsunuz?' demiş.
Gencin annesi: Koca ana, evde yok avuçta yok. Gelene ne yedireceğiz? Onu düşünüyorum.
Teyze: 'Durun, hele. Düğün değil mi? Hep birlik mahallede toplarız. Aşı kazana vururuz.' demiş.
teyzem ve oglu
Teyzem Ve Oğlu
Kuzenim Ahmet, teyzeme sürekli takılıp kızdırmakla uğraşıyor. Topalak hamuruna un eklenecek. Teyzem bir yandan hikayeye devam ediyor. 

Koca ana, bastonu almış. Mahalleye dolanmaya çıkmış. Ardından, komşular ellerinde bulgur, kiminde nohut, kuru biber, tarhana, kimi de un getirmiş.
Teyze de elinde çömlekle çıkagelmiş. 
Koca ana, herkesi komutan gibi önüne dizmiş. Komşulara birer görev vermiş. 
Koca ana:
Komşunun düğününü el birlik yapacağız. Misafirlere sulu ağza gelen bir çorba kaynatalım.
Satı Kadın da -komşulardan biri- bulguru, unu, soğanı pişirirken, düğün yerinde oynayan çocuklardan biri erik ekşisini döküverir. Hepsini bir telaş almış. Yemeği dökecekken bilge kadın durdurur.
Koca ana: Üzerine unu eleyin. Hamuru da toparlayıverin. 
Kadınlar anlam veremese de dediklerini yaparlar.  
topalak toplari
Topalak Topları
Topalak topları olmuş. Koca Ana, kazanın birinde az yağla tarhanayı cızırdatmış. Üstüne salçayı kavurup suyu boca etmiş.  
tarhana cizirdarken
Tarhana Cızırdarken
kucuk asci
Küçük Aşçı
Teyzemin torunu Suna'ya aşçılık yaptırttık. Fotoğraf da gözükmemek için epey ter dökse de yine de kadraja girdi.:) Genç kız eli değmeden olur mu hiç? Yemeğin tadı çıkmaz.

Koca ana elinde kepçesi kazanın başında dururmuş. Aklına, getirdiği çömlek düşmüş. Çömlekteki etin bir kısmını da kazana katmış. Sulu mayi tıkır tıkır kaynayınca; dualarla topalakları kazana atmaya başlar. Topalaklar etle birlikte güzelce pişer.
topalaklar suya atilir
Topalaklar Suya Atılır
Düğüne gelen misafirler ilk defa yedikleri bu yemeği pek sevmiş. Herkes birbirine adını sorarmış. Koca ana en sonunda:

"Hepimiz el birlik malzemeyi toparladık; adı da 'toparlak' olsun."  demiş. Düğün de pek kutlu ve bereketli geçmiş.
Tüm şenliklerde ahali toplanıp 'Koca ana' ya da dua ederek 'Toparlak' yapmışlar.Bugünlere gelmiş. Zamanla 'r' harfi düşmüş. Adı: Topalak, kalmış.
dag erigi ve eksis
Dağ Eriği Ve Ekşisi
Erik ekşisi hamuruna yumurta katılmadığından; top dağılmasın ve lezzetlensin diye katılıyor. Uşak, Kütahya çevresinde yaban eriği çoktur. Bölge insanı ondan erik ekşisi, erik pestili (murabba) ve kurutarak yüzyıllardır değerlendirir. Şeker hastalarına da şifalıdır. 

Teyzemin elinden mis gibi 'Topalak' yemeğini de yedik. Elleri dert görmesin.
Hafta sonuna girdiğimiz şu dakikalarda herkesin evi şenlikli ve huzurlu olmasını diliyorum.



BENZER YAZILAR

18 yorum

  1. ellerinize sağlık ablacım..geçmiş yeni yılınız kutlu olsun dileğimle..

    YanıtlaSil
  2. Ne güzel ne içten bir yazı olmuş, ellerinize sağlık

    YanıtlaSil
  3. Sevgili Bilge'm Ve Nermin Teşekkür Ederim.

    YanıtlaSil
  4. İlk defa duydum adını ilginç bir çorba, hikayede çok güzel teyzenin ağzına ve eline sağlık :) Kalabalık aile gibisi varmı :)

    YanıtlaSil
  5. Ben böyle değişik yöresel tatlara bayılırım. Nerde içinde farklı malzemeler, yapımı zor olan yemek, atıştırmalık varsa isterim yapayım hemen. de canım benim ben bunu nasıl yapayım da yiyeyim ama. çok güzel olmuş. ee ne yapalım afiyetler olsun sizlere:)

    YanıtlaSil
  6. Sevgili Juliette Ve Ayşegül, yorumunuz için teşekkür ederim. Bence de kalabalık ve mutlu olmak güzell.:)

    YanıtlaSil
  7. Topalak diye bir yemek biliyordum ama bu daha değişik,ilk kez duydum, hikayesini pek sevdim.
    Samimi bir dille anlatmışsın, oralarda yanınızdayım sandım :)
    Ellerinize sağlık...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Canım, kendini bizim yanımızda hissetmene sevindim. Teyzemleyken küçüklüğüme dönüyorum, bende:) Sevgilerimle.:)

      Sil
  8. thanks for sharing this article :), i like it

    YanıtlaSil
  9. ha ha heeeey çok hooooş.
    topalak tamam deniycam.
    ama sölediklerin hoş.
    fotolar hoş.
    bi de senin böle büyük aile filan çok hoşuma kaçıyo ya bak.
    ben hep yalnız yaşadığım için böle uzaktan pek hoş geliyo.
    :)
    bi deee eşmedir ne demek yaaaa.
    :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Deep, ben de genelde yalnızım. Teyzemler büyükçe bir aile. Küçükken kuzenimle- ileride anlatacağım.- iyi vakit geçirirdim.
      Eşme, Uşak'ın bir ilçesidir.
      Sana kolaylıklar diliyorum.:))

      Sil
  10. Canım ne güzel hikaye.
    Ne güzel aile.
    Ne güzel tarif.
    Teyzenin ellerine sağlık.
    Bizim artık bu miktarı bayağı bir azaltmamız lazım iki kişi için.
    Çok öpüyorum canım.

    YanıtlaSil
  11. Hikayesi de güzel, belli ki lezzeti de güzel, bulgurlu lezzetler zaten favorimdir, teyzenizin ellerine sağlık, teyzelerin ve annelerin yemekleri unutulmaz zaten;) böyle güzel bir lezzeti tarifiyle paylaştığın için teşekkürler. Sevgi ve selamlar canım.

    YanıtlaSil
  12. cok seviyorum hikayesi olan herseyi. gayet guzel anlatmissin. yapimi tecrube gerektiriyor sanki. eline saglik teyzenin

    YanıtlaSil
  13. Sevgili Gülay, Handan ve Galena: Teyzemler gerçekten çok güzel bir aile. Biraz tecrübe istediği bir gerçek. Gözünüz korkmasın diye yazmadım; ama yuvarlak yaparken ara ara dağılıyor. Ben de ilk defa yaptığım için ayar tutturana kadar epey uğraştım.
    Yalnız çok sağlıklı ve gerçekten lezzetli, tam da kış için..
    Sevgilerimle.

    YanıtlaSil
  14. hımmm nefis görünüyor .ilk duydum hem hikayesini hem içindekileri sevdim.denemek lazım.harikasın.teşekkürler hem bu güzel hikayeyi hem tarifi paylaştığın için.

    YanıtlaSil
  15. Çocukluğumu anımsadım :( Annemin yaptığı, en sevdiğim yemeklerden birisiydi. Hikayesini öğrenmek hoş oldu. Teşekkürler.

    YanıtlaSil