Bahçeperim - Çay Bilgesi...

Ege Üniversitesi, yeryüzünün en önemli buluşlarından “kağıt” ve “kitap” üzerine iki katlı bir müze hazırlamış. İlk katı; kağıdı temsilen “beyaz” ikinci katı  kitabın ağırlığını hissettirmek için “siyah” renk dekor hakim.

Müze Kağıt Bölümü

İki ayrı bölümde anlatacağım müzenin “beyaz” katıyla başlayalım.

Beyaz Kat:

Kağıdın ana rengi “beyaz” olmasından esinlenerek aydınlık ve beyaz bir mekan oluşturulmuş. Mekan üç ayrı soruya cevap vermiş.

Kağıt nasıl ortaya çıktı?

İnsanoğlu dünyaya ayak bastığı günden bu yana kendinden bir iz bırakmak istedi. İlk zamanlar, mağara ve taşlara dertlerini anlatsa da yetmedi. Mağara resimleri; “Adem Havva’yı seviyor.” olabilir. Kim bilir?

Ali Ayşeyi Seviyor

İnsanın sebebi çoktu. Kimi planlarını yanında götürmek istedi, kimi de duygularını, fikirlerini gelecek kuşaklara anlatma derdindeydi. Araç kısıtlıydı. Yani; taşla olacak iş değildi.

İcat, Mısır’daki yazıcılar Papirüs üzerine yaptıkları resimler ertesi günde hala okunur bulunca; “evrakayı” basmış. Çin’liler de boş değilmiş: İmparatorları için savaş planlarının diğer komutanlara iletilmesi taşlarla zor olunca yazıcılar planları bambuya çiziktirmiş.

Bana göre, kağıtta en büyük gelişmeyi: Anadolu yapmış. Oğlak derisini yüzüp perdahlayınca; kolay kolay bozulmayan hem de yükde hafif “parşömen” ortaya çıkmış.

Kağıt Yapım Ustaları

Sümerbank Kağıt Üretimi

Paçavralardan kağıt yapmak için çalışan kadınlarla resimlerde karşılaştım. Selülozdan kağıt üretimine değinde epey zaman geçmiş. Kağıt yapım ustalarını iş başında buluyoruz. Ülkemizde ilk kağıt üretimini Sümerbank gerçekleştirmiş.

Kağıt Üretim Tarihleme

Kağıt Üretim Aşamaları

İnsanlar: Planlarından, dönem olaylarına, dualarına, aşkları için şiirlere, buluşlara kadar her şeyi yazıyormuş. Yazı, o dönemden  daktilo sonrasına ve bilgisayar hayatımıza girene değin önemsenmiş. Güzel yazı ile güzel konuşma birbirine denk tutulmuş.

Dünyanın Bütün Kağıtları

Hiç rahat durmamışız. “Kağıttan ne yapabilirim?” diyerek boyamış, çizmiş, kesmiş, biçmiş, baskı yapmış, desenlemiş farklı malzemelerin görüntülerini –deri, kadife- kağıda aksettirmiş.

Onlardan da kartpostal, davetiye –dans, vaftiz, menü, düğün-, ambalaj kağıtları hazırlamış. Eminim süslü ve renkli olan bu kağıtlar; sahiplerini mutlu etmiştir.

Japon’lar savaştan sonra kendilerini oyalamak için kağıttan oyuncaklar yapmış. Adını: “Origami” koymuş.

Kağıttan Objeler

Ticarette bakır, gümüş, altın gibi metaller ağırlık olunca; “hadi parayı da “kağıt” yapalım.” denmiş. Kağıt para, dünyaya hükümdar olmuş. Atasözünün dediği gibi: “Para ve imanın kimde olduğu belli olmaz.” Sözüne istinaden “para” ile “koruyucu duaların olduğu muska” yanyanaydı.

Osmanlı Nüfus Vesikası

Para Büyü Ve Kaligrafi

Hayat için önemli hususiyetlerde kağıda taşınmış. Nüfuslar,vasiyet, banka poliçeleri gibi…

Müzenin sol kanattaki salonda; sanatçıların kağıtla çalıştığı objeleri hayranlıkla izleyeceksiniz. Kendi kendinize şunu söyleyeceksiniz:

“Hiç bu kadarını düşünmemiştim.”

Merakınızın peşinde ikinci kata çıkarken kendinizi bulacaksınız. Bu arada biraz soluklanalım.

Ege Üniversitesi Kağıt Ve Kitap Müzesi’nin ikinci bölümünü beraber gezmek için beni bekleyin.

O zamana kadar bilgi ve sevgiyle kalın.