Bahçeperim - Çay Bilgesi...

  

 Gül’e ulaşmak kolay değildir. Talip, niyetinde saf olmalıdır ki imtihanları geçebilsin.

 Mevlana: ”Hamdım, piştim, yandım:Elhamdülillah.” Der; nihayetinde.

Mevlevihane bahçesinde: Yeni açmaya başlayan; lale.

 “Elhamdülillah” diyerek, nefsinden vazgeçerek; Allah’ın varlığına teslim olan derviş; lale gibidir. İçi; ”Allah aşkıyla“ yanarak yüzüne O’nun nuru vurur. Dünya da ne kadar aşık varsa renkleri de o kadar çeşitlidir.

 Mevlevihane gezisinin ikinci bölümünde, talibin diğer aşamalarını anlatacağım:

Talip: Ayakçı olarak mutfakta ki ilk görevine başlar. Yüzünün ifadesinden; ne kadar mahcup olduğunu hissediyorsunuz.

   Pişmek için mutfağa giren, talip; önce: ”Ayakçı” yapılır. Mevlana’nın: ’İstemesini bilmeyen, vermesini de bilemez.’ düsturunu öğrenebilmesi için; çarşıya erzak istemeye ve toplamaya gönderilir.

              Mevleviliğe göre, Allah'ın yarattığı canlı ya da cansız herşey saygıya   layıktır. Çerağcı da, hem nimete hem de ateşe hürmet göstermektedir.

                     Çerağcı, odun toplama, kandil ve  ateşle ilgili işleri hallederdi. Somatçı: Sofrayı, kuran kaldıran, sofra edebi öğretendir. Sofra da: Kaşığın yenilen tarafıyla tabağa sokulmayışı, su içildiğinde diğerlerinin yemeyi bıraktığı (kul hakkı örneği-eşitlik) Meydancı, ortalığı düzenleyen kişidir.

Alaaddin'in Sihirli Lambasını Görmüş Gibi Oldum. Masalı yeniden yaşamak için

hafiften dokundum. Lamba: "Kendi masalını yarat!" dedi.:)

  Mutfakta, kaldığı sürede -ortalama 40 gün – boyunca; adaya 1 tane hurma verilir. 

Görsel alıntıdır.

Halhalı; dervişlerin karıncaları incitmemek için taktıkları söylendi. "Karınca dahi incitmez." sözü, o dönemden bugüne miras kalmış. Halhal da bizlere süs:)

Dervişler; incitici ve küfür dolu söz kullanamaz. Dili ve kalbi; can acıtan sözlerden uzak tutmalıdır. Yakmak, söndürmek, kapatmak gibi fiiller yoktur.

        

                    Günlük cümlelerinin içindeki örnekler:

‘Ateşi yakın.’ Denmez --à’Ateşi uyandırın.’

‘Kapıyı kapatın.’ Denmez-à’Kapıyı kavuşturun.’

‘Kandili söndürün.’ Denmez.--> ‘Kandili dinlendirin.’

 Kimilerine göre mutfak eğitimi yeni aday gelene kadar sürer, kimine göre de hocası ‘tamam.’ diyene kadar. Mutfak eğitimi sonunda, adaya ‘Elif-i nemet ‘ verilir.-Araştırdığım bazı kaynaklarda- Elif-i nemet: Dünyayı beline bağlayıp kalbe almamayı simgeler. Bele sarılan renkli kumaştır.

O zamanlar böyle süsleyerek girişine elbette asmamışlardı. Adı geçtiğinde, insanın ister istemez canı yanar.

   Ardından, talip hücreye alınır. 40 gün sürdüğünden ‘hücre =çilehane’ dir.

 40 gün; tüm kültürlerde önemli bir süreçtir. İslam da bunun anlamı-benim algıladığım-: Arınmak ve yeni süreçle birleşmek. Verilen örnekler de :

Şimdiler de kimse 40 gün 40 gece düğün yapamasa da söz dilimize yerleşmiş.

40 gün 40 gece düğün yapmak-bekarlığın bitişi, yeni biriyle hayata devam etmek.-

Ölünün kırkı –Kırk gün sonra, ruhun bu dünya ile bağlantısının kesilmesi.-

Bebeğin kırkı- Kadının anne oluşu ve bebeği+eşi  ile birlikte yeni hayatı.-

Çilehanenin içi: Pösteki, tesbih -belki -bir testi de su.

      Her gün hocası tarafından ders verilen talip, rüyaları da yorumlanmaktadır. Adayların bazıları çilehane durumunu, ikinci hatta üçüncü defa yaşayabilir.

 Kırk gün içinde pişen kişinin: Kalp ve nefsi arzularından arındığı, verilecek bilgiyle edebin de artık alabileceğidir. Kişi: Vav harfinin temsil ettiği: Allah’ın varlığında, tüm evrenle kucaklaşmaya maddi-manevi  hazırdır.

Tilavet Odası: İlimlerin öğretildiği ve öğrenildiği yer. Halife Dede ve diğer dervişler oturmuşlar, tatlı tatlı sohbet ediyorlardı.

  Tilavethaneye geçen aday: Hem matematik, coğrafya, tarih ilimlerle fıkıh, hadis gibi manevi ilimleri öğrenir. Tilavethane de, kahve sürekli pişirilir. Kahve işlerine bakan: Tahmisçidir. Mevleviler, kahveye başka önem verirler. Mevlana’nın teninin; kahve koktuğunu söylerler. İslami gönül insanlarının belirgin ten kokuları olduğu söylendi. İmam-ı Azam için: Nane (yanlış hatırlanmadıysa.)-Sanırım, bir metafor oluşturulmaya çalışılmış.-

Tahmisci: Kahve işlerine bakan kişidir. Kimbilir, kahvenin kırk yıl hatırı olduğunu da onlar kültürümüze yerleştirmiş olabilir.?!

 

 Günün 24 saati boyunca; tasavvuf müziği çalınan Mevlevihane de kişi üç senenin içinde kulak doygunluğuyla musiki aletlerinden birini çalar. Aynı zaman da semazenden sema dersini alır.

 Semazen’in parmak hareketlerinin bir anlamı vardır. Kendisi: Maestrodur. Hem sema edenleri hem de müzisyenleri yönetir.

Görsel alıntıdır.Konya Mevlevihanesi.

 1001 günü geçiren kişi, Konya Mevlevihanesi’ne gönderilir. Konya’da da eğitimlerine devam edilir, sonrasında dünyanın dört bir yanına: İmam, müezzin ya da eğitimci olmak üzere Mevlevi dervişleri yollanmış. Osmanlı’da ki taht sancağı sistemi benimsendiği de eklendi. Mevlevilikte ileri derece de görev yapacakların gideceği yer: Konya.

  Manisa Mevlevihanesi ile ilgili anlatacaklarım hemen hemen bitti. Manisa çevresindeyseniz-İzmir, Balıkesir, Uşak, Aydın- günübirliğine gidip görebilirsiniz.

                Kalp ilimle süslendiğinde güzelleşir. Allah'a varışın betimlenişi.

 Ebrular Konya Selçuk Üniversitesinden gelmiş.-Mevlevihaneye gidip anlatıcısından dinlemenizi isterim.-

Celal Bayar Üniversitesi'ne sahiplendiği kültür için hem de orada görevlendirdiği İsa Bey 'di-İnşallah, yanlış hatırlamıyorumdur.- kişi için teşekkür ederim. Müze de, hem anlatımı güzel hem de bilgisi olan birisiyle karşılaşmak güzel. Keyifle ayrılıyorsunuz. Yeniden gelmeyi düşünüyorsunuz. Darısı, diğer müzelerimizin başına!!

  Çevre yöresinin, o yüzyıl imarına uygun düzenlenirse; bana göre turizm değeri artacak. Nasıl yapılır; bilemiyorum.?! İnsanları üzmeden, hakları yenmeden..
                   Manisa yazılarına devam edeceğim. Bakalım, sırada hangi sürprizlerle !!                         

                                    Sevgilerimle.
NOT: Bu yazıyı yazarken o kadar aksiliklerle karşılaştım ki en sonunda, akışa bıraktım. İnşallah fotoğrafları görürsünüz.
 FOTOĞRAFLAR BANA AİT!